Stelt u zich eens voor: u rijdt midden op de dag op de weg en luistert naar uw favoriete nummer op de radio. U heeft het geluid wat harder gezet om ongegeneerd mee te kunnen zingen. U rijdt net een kruispunt op als er een voorrangsvoertuig aan komt. Helaas is uitwijken voor beide voertuigen niet meer mogelijk, waardoor er schade ontstaan. U kwam echter van rechts en diende volgens normale regels voorrang te krijgen. De sirenes gingen volgens u pas op het laatste moment aan en het kruispunt was niet erg overzichtelijk. Kunt u het voorrangsvoertuig toch aansprakelijk houden voor de schade die u hierdoor lijdt?

Om te beginnen vertellen wij u het een en ander over de verkeersregels rondom een voorrangsvoertuig. Daarna over het afwikkelen van de schade met een dergelijke voertuig.

Voorrangsvoertuig

Er zijn in Nederland een drietal type voertuigen die als voorrangsvoertuig aangemerkt worden: een politieauto, ambulance of brandweerauto. Om als voorrangsvoertuig gezien te worden, dienen wel het zwaailicht en de sirene gevoerd te worden. Een enkele keer zal de politie dit niet voeren bij een achtervolging en mag zij door rood rijden als dit nodig is voor een achtervolging.

Vrijstelling van verkeersregels

Het is in de wet vastgelegd (artikel 147 WVW) dat voorrangsvoertuigen vrijgesteld zijn verkeersregels, als dit strikt noodzakelijk is voor de uitoefening van hun werk. Dit is wanneer er een voor de mens levensbedreigende situatie is, dit voorkomen kan worden of wanneer er sprake is van een ernstige verstoring van de openbare orde waarbij directe en snelle inzet noodzakelijk is. Hierbij mag een rood verkeerslicht genegeerd worden, hoeft verkeer van rechts op een gelijkaardige kruising geen voorrang te krijgen, mogen ze haaientanden en andere voorrangsborden negeren en harder rijden dan de toegestane snelheid. Wel geldt er bij het oprijden van een kruispunt met verkeerslichten dat een dergelijk voertuig niet harder mag dan 20 kilomeer per uur als deze door rood moet. Eerder hebben wij het al gehad over de slimme verkeerslichten die een dergelijk voertuig groen licht geven bij het naderen van de kruising, zodat er veiliger doorgereden kan worden.

Voorrang

Overige bestuurders moeten een voorrangsvoertuig voor laten gaan. Ook dit is wettelijk vastgelegd in artikel 50 RVV. Dit betekent dat je als weggebruiker aansprakelijk te houden bent als je dit niet doet. Echter zijn er nog een tweetal artikelen die ook het voorrangsvoertuig voorgehouden kunnen worden bij een aanrijding: artikel 5 en 6 WVW. Deze artikelen bepalen namelijk dat je je niet zodanig mag gedragen op de weg dat dit een gevaar vormt voor anderen. Artikel 6 bepaalt dat je je niet zodanig mag gedragen in het verkeer dat er door jouw schuld doden of zwaargewonden vallen.

Beoordeling aansprakelijkheid

Het is daarom erg belangrijk dat er gekeken wordt naar de omstandigheden waarbinnen de aanrijding plaats heeft gevonden. Was de weg overzichtelijk? Hield iedereen zich aan de (speciaal) voorgeschreven wetten? Kom de bestuurder van het normale voertuig weten dat er een voorrangsvoertuig aan kwam? Hoe hard stond diens muziek? Bij politieauto’s moet je erop bedacht zijn dat er meerdere voorrangsvoertuigen kunnen volgen. Maar ook het tijdstip van de aanrijding en drukte op de weg is bepalend voor de beoordeling van aansprakelijkheid. In het donker kun je zwaailichten bijvoorbeeld beter waarnemen. Is het druk op de weg? Dan heb je soms geen mogelijkheden om adequaat te reageren op een voorrangsvoertuig, omdat je zelf geen kant op kunt.

De positie van een voorrangsvoertuig is sterk, een bestuurder van een voorrangsvoertuig mag er, als optische en geluidssignalen worden gevoerd, van uitgaan dat het overige verkeer rekening met hem houdt. Te hard, en door rood licht rijden maakt niet direct dat er sprake is van aanmerkelijke onvoorzichtigheid of onoplettendheid aan de kant van de bestuurder van het voorrangsvoertuig. Hij zal zich er wel continu bewust van moeten zijn dat overige weggebruikers onvoorspelbaar kunnen reageren. Bij elke aanrijding waar een voorrangsvoertuig bij betrokken is, zal de mate van aansprakelijkheid afhangen van de omstandigheden op het moment van de aanrijding. Vaak zal er uitgekomen worden op een schulddeling is bepaalde factoren niet goed vastgesteld kunnen worden.